dinsdag 30 oktober 2018

Ik kom út Fryslân en dêr bin ik grutsk op.

Meartaligens.

Op school werd er door meester uitsluitend Nederlands gesproken, en der waard fan ús ferwachte, dat wij in het Nederlands terugspraken. Frysk, dêr seagen se it belang net sa fan yn op 'e legere skoalle yn Lollum, en dat wylst Lollum sa’n yn en yn Frysk doarp wie.

Om’t it Frysk my no ienkear foar yn ’e mûle lei en de tonge wolris wat rapper wie as it brein, verbrak ik mij bijtijden dan ook nuiver. It skriuwen yn ’t Hollânsk gong my better ôf, ast skriuwst hast no ienkear mear tiid om nei te tinken.

Op de grutte skoalle krigen we neist it Nederlânsk ek Ingelsk en Dútsk, dat ik kin my aardich rêde yn binnen- bûtenlân, mar dochs, as ik mei immen Frysk prate kin fielt dat folle fertrouder as yn it Nederlânsk, Ingelsk of Dútsk. Se sizze dan ek wolris dat jins memmetaal de taal is dy’t direkt nei it hert giet, ik kin my wol yn fine yn dy útspraak.

Yn it Frysk kin ik my folle better útdrukke dan yn it Nederlânsk. Gelokkich is’t mei it nuvere ferbrekken in stik better wurden, al tink ik dat je, oan de Frisismen dy’t er hieltiten wer ynslûpe en dat sangerige lûd wat in Fries sa eigen is, fan meters ôfstân hearre kin dat ik út Fryslân kom. Dat krij je der net mear út, mar dat fyn ik ek hielendal net slim. It Frysk is in ûnderdiel fan myn identiteit en dêr bin ik grutsk op.



zondag 7 oktober 2018

De Tynge

Yn it literêr tydskrift fers2.eu is myn gedicht pleatst: de Tynge. 

DE TYNGE

Dêr’t ea it wetter, ferneamd om blei en iel
it lân begrinzge en ûnwaarsfûgels
kriezjend sweefden op termyk, bewâlden
roeken it leech dongsuchtich greidelân.

Wylst eastewyn it folk opswypke en
in blikken stim ferslach die fan beferzen lidden
op izeren skonken, kraste de tynge, gnjirdzjend
as in flime oer moarmeren glês.

Doe’t de âldroeken yn pronkjend swart
de fearren poetsten, befrearen triennen
by de gimmelearden kachel
yn ’e Mar, efter de polderdyk.

Dagen lingen en dêr’t mannich boer
nei d’ ûngetiid de greiden donge
stuiten hja by it dollen yn ’e skerne,
noch op grouwe bonken iis.

It gedicht is basearre op in fragmint út it libben fan pake en beppe út de Mar (Makkumermarpolder) hjirûnder beskreaun.

Makkumermar, Februaris 1929, 

De Tynge

In Sybearisyk kjeldfront, mei temperaturen fan 16 oant 20 graden ûnder nul, hold it lân wikenlang yn syn greep. De Sudersee en de Waadsee wiene beferzen en waarden fan alle kanten trochkrúst, earst noch hoeden, op redens en rinnende, letter aventoeren se de oerstek mei hynder en wein en autobussen. De fjirde Alvestêdetocht ferrûn dat jier ûnder barre omstannichheden, fan de goed 300  dielnimmers berikte minder as de helte de einstreek, mei beferzen earen, eagen en teannen. By Klaas en Houk (ús Pake en beppe yn ‘e Makkumermar) wie yn januaris dochter Ybeltsje berne (de tante dêr’t ik nei ferneamd bin). Earstberne  bern, soan Sijtze, fan goed 1 jier wie útfanhûs by Pake Sijtze en beppe Wiebrig op ‘e Eksmoarstersyl. Op 16 februaris barde it slimste wat ik my as mem betinke kin. Wyls’t it frear dat it kreake, stiigde by lytse Sijtze de temperatuer oant boppe de fjirtich graden. It jonkje stride om syn libben. Dokter stelde fêst dat it om diftery gong, mar koe neat mear foar him dwaan. De earste pake- en beppesizzer fan Sijtze en Wiebrich, stoar har ûnder de hannen wei. De tynge (doodstijding) moast dy jûns oerbrocht wurde nei Klaas en Houkje yn de Mar. In boadskip dy’t troch de siel snijde.