Fomo

Neat misse kinne,
F.O.M.O, Fear Of Missing Out, is de Ingelske beneaming foar dit fenomeen. In nij ferskynsel fan dizze tyd. Miene dat je neat misse kinne, oerol by wêze moatte en it dertroch hiel drok hawwe. En dan bedoel ik net, it drok hawwen op it wurk of op skoalle of sa, nee it drok hawwe yn je frijetiid..

Njonken de deistige beslommeringen en ferplichtingen is der san grut oanbod oan frijetijdsynfulling, dat guon minsken der yn ferslaan. Dat iene feestje kin je echt net misse, die nije musical moat je toch echt sjoen hawwe en dat konsert dêr moat je echt west wêze om mei prate te kinnen. Dêrneist binne der dan noch faak de wyklikse sportlessen, workshops en kursussen.

It wurdt echt in probleem as je gjin kar mear meitsje kinne, bang dat je binne om ek mar wat te missen (fear of missing out). Nei de opkomst fan de smartphone is dit noch slimmer wurden. Ha je einlik de kar makke om nei dy musical te gean wêrt je al sa lang sin yn hienen, wurd je op Facebook, SnapChat, Insta en sa, konfrontearre mei spannende foto's en apkes fan dat feesje wat je mist hawwe... dus krij je wer spyt dat je dat sjitte litten ha.

It gefolg kin wêze dat je hielendal gjin keuzes mear meitsje mar alles san bytsje heal dwaan gean. Hurd hjir hinne, gau dat noch efkes ôfraffelje en op it plak fan bestemming facebook tsjekke, om te sjen wat er earne oars bard is.
Konfersaasjes  ferrinne dan soms ek hiel dizich, der wurdt net mear goed lústere, minsken bin der net mei de kop by.  In petear ferrint dan ûngefear sa,  tsjinoer mekoar sitte mei de holle in bytsje nei beneden, gjin eachcontact  ” uh  hmm.. oh , ja sorry hjer, wie efkes wat oan it lêzen, wat seidest?” úterst irritant!

Sa is men fanalles oan it neijeien en ha je it yn je frijetiid sels drok! By de jeugd is it hielendol slim dy skamje harren der net iens foar, sitte se gesellich byinoar, op in richje allegear op harren mobiel te appen en te skrollen. Konsintrearje op ien ding is ek hiel dreech, bin je krek  dwaande mei it iene, trillet it mobyltsje wer, dochs mar efkes sjen nei dat apke of snapke, je soene ris wat misse kinne no.

Wêr is dy tiid bleaun dat je hearlik kochjend op in gersspriet nei de wolken leinen te sjen? F.O.M.O,  lestich hjer as je hjir oan lije!

Foargefoel, intuysje, sechde sintug?

Desimber 2003, 

 
Oan it ein fan de middei binne se mei de lytse poppe út it sikenhûs weikommen. Ik haw de boel ynoarder makke en jou se de nedige ynstruksjes foar de nacht. We prate ôf dat ik der moarn om healwei njoggenen wer bin.
No bin ik op de  weromreis, it stjoer fan myn 16 jier âlde wite suzuki trillet. De doaren klapperje troch de hurde wyn. Sels op fûl kin de radiator it mar amper waarm krije. Ik draai de radio wat lûder en sjoch dan dat it brântstoflampke begjint te knipperjen. Krekt bûten It Heidenskip is in tankstasjion. Fuort mar efkes tanke, tink ik, dan hoecht it moarn net mear. Iepeningstiden fan 8.00 tot 20.00 uur lês ik op it boerd, fiif foar achten is 't op myn horloarge, it kin noch krekt. 

Ik draai it terrein op, riid de auto mei de passagierskant foar de pomp en draai de tankdop los .
It is ierdetsjuster bûten, ik bin gewoanlik net bang yn 't tjuster, mar no fiel ik my net op myn gemak. Gau pak ik de metalen slurf van de hâlder, stek him yn de tankiepening en lit ‘m fol rinne. Undertusken bliuw ik ûnrestich om my hinne sjen, ik sjoch neat bysûnders en dochs bekrûpt my in ûnbestimt gefoel, it hier op mien earmen giet rjocht oerein stean en ik begjin súver in bytsje te triljen. Stel dy net sa oan,tink ik yn mysels, oars bist ek net sa skiterich. De pomp slaat ôf, ik draai de dop wêrop de tank en haast my nei binnen om ôf te rekenjen. De shopmeiwurker is al drok dwaande de boel op te romjen en ôf te sluten. Ik betelje en winskje ik him in goeie jûn, noch hieltyd  haw ik in, sa ‘t de Dutsers it sizze,in 'ünheimlich gefühl'. Sa gau mogelik hjir wei, binne myn gedachten. 

De ôfstân fan de shop nei de auto lis ik sawat dravend ôf. De shopmeiwurker sil wol tinke... Ik start de motor en klik ik de doaren op slot. Underweis ûntspan ik wer in bytsje. Om de spoaken út 'e holle te ferdriuwen, draai ik de folumeknop van de radio omheech en riid  lûdgalmjend nei hûs. As ik it paad  op draai, komt myn man my al temjitte. ‘De pliesje hat belle, ast werom belje wolst, ze ha in nûmer efter litten.'  Frjemd, wât soe der oan ‘e hân wêze? Nei myn witten ha ik gjin gekke maneuvels makke, ik kin it my yn els gefal net betinke. 

In bytsje senuweftich schilje ik it nûmer. In freonlike pliesjemeiwurker stiet my te wurd. ‘Jo hoeche net te schrikken hjer, mar jo auto stiet as lêste op kamerabylden fan it besinestasjon wert jo fannejûn tankt hawwe. In pear minuten dêrnei is der in oerfal plege. No is de fraach of jo ek wât bysunders sjoen of heard  ha? De oerfallers moatte tichtby,  miskien wol al op it terrein west ha doe'tt jo tankten.’ Yn gedachten sjoch ik it tsjustere iensume tankstasjon wer foar my, in kâlde rilling rint oer myn rêch. Sjoen of heard net, mar…  'Uh, nee, sorry neat bysunders sjoen.'
.

In hite simmerdei

In hite  simmerdei!

Se hime en pûste, har lichem bewege ritmysk op en del, earst stadich en konsintrearre, dêrnei hieltyd flugger en wylder.
Hy seach har oan, lake en bewege mei yn ‘t selde ritme, mei it gemak fan in tweintichjierrige.
It ritme waar opfierd, it swit bruts har út, de leeftyd begûn har parten te spyljen.
Dit jier  soe se Sara sjen en dat koe se fernimme, in bytsje jaloersk seach se him oan .
De adrenaline stode troch har liif, net opjaan no, tocht se .
Hurder, trochgean, net ophâlde, noch even, se kreunde, ah, pff, ohw ja, se wie der hast .
Noch hurder gong se, har liif spande, noch eefkes, hast, ja, ja, ..! In sucht ûntsnapte har hèhè einlik.. , se hiene it hichtepunt berikt , tegearre en tagelyk noch wol!
Op de Hitsummerhichte !
Hja op har sportive fyts en hy op ' e e-bike ...
Kofje dan mar by de Hema ..?

* Hitsumerhichte hege fytsbrêge tusken Hitsum en Frentsjer 

Goar praat

Goar praat..
Dochter is de folders oant trochsneupen en lêst lûdop oanbiedings foar, ‘alles fan dove 2e halve prijs, odorex 50% korting, gratis selfiedevice bij in pak durex.’ ‘Wat is dat,’ freegje ik,’ in selfiedevice , advies hoe, ’t je in selfie meitsje moatte?’  ‘Nee, dat is in ôfstânbetsjinning foar de mobiel, sa kin je mei in selfiestick op ôfstân in foto meitsje.’ By in pak kondooms?
'Jaseker der moat je fan in ôfstân in foto fan meitsje, oars past er net yn byld ’, grapked  myn man. Heit..!  asjeblyft..! Ik kin der neat oan dwaan maar ik sjoch it hiele taferiel al foar my,  ik bin no ienkear in byldtinker.
Om der in skepke boppe - op te dwaan, sis ik, ‘miskien wurde sommigen wol hetsich fan san selfiestick en feroared  harren kleinduimpje by it sjen dêrfan wol yn de grutte reus .. .’ ‘ Meeem  toe. .. hâld op!’ ‘Jah.. docht man der noch in skepke boppe-op, ik tink dat der dan wol in gruthoeklens foar nedich is. ‘Heit…asjeblieft!!! , hâld op mei dat goare praat, ik wol it net heare,’ seit dochterleaf en docht de hannen foar de earen.
Goar praat? Ik tocht dat ik ek noch yn sprookjestaal prate, blykber tinkt sy ek yn bylden. No gean der by dy bern ûnder mekoar genôch goare grapkes  rûn via WhatsApp en Snapchat en dochter wurdt sa no en dan tagd in Facebookberichtjes wêrfan ik betiden hjitte earen krij,  mar mei je heit en mem wol je it net oer soks ha fansels!
It jouwt my trouwens wol te tinken, wat foar boadskip je útdrage as je in gratis ôfstânbetsjinning foar in selfiestick oanbiede by in pak kondooms! Wer leit de grins fan wat we tsjintwurdich mar gewoan fyne moatte en wat noch wol en wat echt net kin. Neffens my lyket die grins hieltyd mear te ferfagen. Werom, soenen je trouwens  foto,s fan soks meitsje wolle? Dat fyn ik no goar! Soe it in nije  foarm fan ekshibitionisme wêze, it moderne potleadventen? Ach einliks wol ik der net iens oer neitinke, wat sa’n reklamefolder al net teweech bringe kin!

Grutte Klier!

Grutte klier!
Blykber bleau je as je ien kear pleage binne tige fetber.
De earste kear dat it my oerkaam wie al wer mear as acht jier lyn. It ferriederlike wy doe, dat ik  yn it begjin sels net iens yn e gaten hie dat ik pleage  wurde.
Earst liet ik alles mar wat oer my hinne komme, ach,  it falt ek wol wat mei, tocht ik, gewoan net op reageren, dan giet it fansels wer oer. Yn pleats fan dat it oergie waar it geklier stadich oan slimmer,  tot it punt berikt wie dat dy klier my hielendal yn e macht hie. Om neat krige er my op e kast, ien ferkeard wurd en myn eachen puollen sawat út hun kassen wei,  ik waar der agressief fan, myn hert bonkte yn ‘e kiel en ik trille der oer.  Heale nachten lei ik wekker om ien kear yn sliep, baaiend yn ‘t swit wer wekker te wurden.
Ek myn lichem reagearde derop, ik waar duzelich, kriig hertkloppingen en wy samar wurrig. ‘T leafst skuorde ik de tekkens fier oer myn holle en kaam ik myn bêd net mear út. It duorre toch nog in hiel skoft foar’t ik oan mysels tajaan woe dat ik der sûnder help net mear útkaam. Nog in oerbliuwsel  fan myn opfieding, ‘net griene mar trochgean.’ Gelokkich kriich ik spesjalisearre help en hat dokter my mei help fan pillen der wer boppe-op holpen. It sykjen nei de júste  balâns  foel net ta der gong in protte tyd oer hinne foardat  ikalles wer yn it gareel hie, mar nei in jier koe ik sizze,  ik bin der wer!  Doe’t ik myn balâns wer fûn hie, koe ik de pillen wer ôfbouwe. 
Ik hie it  hiele barren al wer fan my ôfsetten en wie it  suver al wer fergetten ,  mar no is dyselde klier wer dwaande myn selsfertrouwen ûnderút te heljen en  wer ha ik it earst net  yn e gaten. It begjint subtiel, bytsje by  bytsje  prebearred er my ûnderút te krijen, stiekem sûnder dat ik earst yn e gaten ha pleaget er my wer. Ik wurd der sagerijnig fan en kin net folle mear ha. By it earste de bêste suchtsje wyn waaie de triennen my letterlik en figuerlike al út de eachen en fan in lullige opmerking reitsje ik al hielendal fan ‘leg. Opmerkings dy’t ik oars sûnder muoite fuortwieuwde, kin ik no net fan my ôfsette, se bliuwe hingjen en ik pankoekje  der hiele dagen mei om. No bin ik gjin Doutsen Kroes en al hielendal net as ik krekt fan bêd ôf kom, mar doe’t ik fannemoarn yn e spegel seach, skrok ik fan mysels. In pear eagen mei donkere kringen en lidden dy’t healweis hingje en staarden my oan. En ynienen falt alles op syn plak! Drekt mar efkes nei us húsdokter om bloed te prikken. Nei twa dagen krij ik de útslach, it is wer safier myn skildklier pleaget my wer!