It ultime krystgefoel

It ultime krystgefoel?

Pakes, beppes, omkes, tantes, freonen, alles skode oan. Mannen yn kolbert of yn in Noarske trui, de froulju yn swarte jurkjes en de bern as lytse kopieën. It tafelkristal glinstere yn it kersljocht en neist de porseleinen boarden fonkele it sulveren bestek. It iten, in kulinêr keunststikje, dampte yn bypassende skalen fan it Wedgwood- servys. Blierglimmende gesichten strielden yn goudgiel ljocht, it 'frede op ierde en yn de minsken in wolbehagen', spatte der fan ôf. It Krystmearke neffens de Libelle.

Se hie oait wolris besocht dat kryst-ideaalplaatsje benei te kommen. It wie gjin súkses. De pakes en beppes hiene oare plannen en de bân mei de rest fan de famylje wie no net sa dat se elkoar útnûgden foar it krystdiner. Libellefreonen hie se net, dus stoarte se har op har eigen húshâlding. It euforysk gefoel ferdwûn lykwols al by it tafelklearmeitsjen. Yn it tafelkleed sieten flekken dy’t er mei ‘t waskjen net útgongen en der wie net in board dêr’t net in stik glazuer út miste. De glêzen sneuvelen sa faak, dat se it opjûn hie om setsjes te sammeljen dy by-elkoar pasten.

It oanrjocht wie in slachfjild fan kulinêre prebearsels. De bern ieten mei lange tosken fan de liflafkes wyls se elkoar oer de tafel hinne oan it tergjen wienen. As in skiedsrjochter besocht se, it getysk ta in minimum te beheinen, mar de frede op ierde bleau fier te sykjen. Mei knypte stim der't de mankelikens yn trochklonk fersuchte se: ‘Kin it no noait in keartsje gewoan, it is hjoed dochs Kryst?’ Nei twa fan datsoarte dagen wie se bliid dat it wer foarby wie. Se hie har hoop festige op de tiid dat de bern grut wêze soene.

De jierren ferstrutsen, tiid bliek idele hoop. Op de ien of de oare manier slagge it mar net om it gesin by-elkoar te krijen. Aldste walge fan dy tradisjonele opprikte blierheid, middelste besocht it mearke by skoanfamylje te beneierjen en de jongste woe mar yn ding: frette en ôfsette, de kroech yn mei freonen. Wylst se alles hie wat se har mar winskje koe: man en bern, sûnens, ûnderdak en iten, waard Kryst foar har in synonym foar alles wat se net hie.

Se hie de moed opjûn om de famylje by-inoar te krijen en swarde it krystdiner ôf. Yn ‘e dagen foar Kryst helle se har boadskippen yn it doarp fiederop. Se smiet in pûde boerekoal en in rikke woarst yn 'e karre en wraksele har tusken de listjes-ôfwurkende, oerfolle karrenoandriuwende minsken troch.

Op earste Krystdei iet se tegearre mei har man stampot by kersljocht. Jûns pookten se de kachel op en nestelen har yn spikerbroek en trui, mei koffie en wat lekkers foar de krystfilm. Wylst se fuortdreamde yn de troch Hollywood betochte swiete wrâld fan ryke skurken dy’t op krystjûn ta ynkear kamen, luts har in trochwaarm, fredich gefoel troch de lea. Soe it fan de film komme ... of fan de houtkachel … of soe dit no dat it ultime krystgefoel wêze ?

Wedzje om in ko

5
Wedzje om in ko

‘Dêr sit wis en wrachtich in kleurke yn,’ sei tante Swanne-keek, wylst se ús mem útdaagjend oangnúfde. Tante mocht graach in fjoerke oansette!  

Ik doar der wol in ko tusken te setten fan net,’ sei ús beppe, wars as se wie fan alles wat nei idelheid rûkte.

Mem ferskeat har sawat yn ‘t spesjale resept (swanne-keek) fan ús tante, mar se hold har wyslik stil sa as altyd. In ko dat wie nochal wat!

Mem hie fan harsels in bosk donker hier, mar nei har tritichste begûn dat stadichoan griis te wurden en griis op je tritichste, dat passe net by mem.

Om de trije, fjouwer wike strûpte se in skelkjurk oan, smiet in âld skûlk oer it skouder en rierde yn in nei ammoania rûkende brij om.

Foar de fergrutspegel smarde se, mei in fervekwast, it hier achteroer ta in grutte, swarte glânzgjende kúf. Beppe, mem har skoanmem, hat der oant har dea fan 

oertsjûge west dat mem noch hieltyd donker wie fan harsels.

Ik sit foar de fergrutspegel mei de kwast yn ‘e oanslach en it is krekt oft ik ús mem sitten sjoch. Gelokkich kin ik no kieze út in stikmannich mear kleuren en stjonkt it tsjintwurdich net mear sa as doe, en noch wichtiger ; it hoecht net mear stikem.

Wêrom haw ik dan dochs dy rolgerdinen sa stiif ticht en de doar op ’t slot, soe dat no sa’n patroan wêze dat je gewoan oernimme, of hat it mei idel-wêzen te krijen …?

Stikem hie ik wollen dat mem har doe net stilholden hie; soe beppe har wurden dan wer wernommen  hawwe, of hie der dan werklik in ko fan eigner wiksele?

It âlderlik hûs

Ik bin mei in soad ferskillende dingen dwaande west, dat it bloggen bleau der wat by. Fia de skriuwgroep online krigen we de opdracht om in ferhaal te skriuwen der’t de folgende wurden yn foar kamen : servet, bus , fruitschaal, schoensmeer, ladekast, bus, stempelapparaat,potlood, kleurplaat en verjaardagskaart.
We moasten it stik yn 15 minuten skriuwe en mochten net skave en plakke. Ik haw de wurden yn it frysk oersetten, dit is het ferhaaltsje wurden. It is fiksje mar fansels sitte der alten wol werkenbere eleminten yn.

Ofskie fan’t alderlik hûs

It hûs moast leechromme wurde en it guod ferdield. Har sus hie har sinnen set op de tillefyzje en de antike glêzen fruitskaal. De waskmasine en de koelkast gongen nei it âldste bernsbern dy’t krekt op keamers soe. Har broer naam de kofferset en de âlde platespiler mei. Oer de rest wienen se it gau iens, de auto waard ferkocht en het jild ferpatten.
De kringloop naam de datearre sofa, de swiere ikehouten yttafel mei bypassende stuollen en it âlde grenen ledikant mei.

Sels hie se har sinnen set, op wat elkenien dy ofgryslike kast neamde, de ladekast mei de Franske leeljes. Dy ladekast wie mem har domein. Mem bewarre altyd fan alles yn dy laden. Yn gedachten seach se foar har hoe de kast wurde soe. Se soe de leeljes derôf skuorje, de laadsjes old-grey fervje en de knoppen ferfange troch koperen greepkes. 

Mei de bewurke sulveren kaai draaide se it boppeste laadsje fan ’t slot en luts him iepen. Der kamen blikken skuonpoetsersguod yn allerhande kleuren, in bus mei âlde knopen, in stimpelapparaat en in flesse spiritus foar ’t ljocht.

It twadde laadsje siet klam, se hong der mei har hiele gewicht oan en joech in klap tjin ‘e sydkant. It laadsje skeat mei ynhâld en al oer de sliepkeamerflier. In krystservet mei in rindier derop, in potlead mei in ferfretten stik gom en in grut fergiele kerfet foelen op it mosgriene tapijt. Nijsgjirrich skuorde se it kerfet iepen. Doe’t se de kleurplaat lizzen seach dy’t se fiifenfjirtich jier lyn makke hie foar memmedei en de jierdeikaart mei derop de tekst: voor de allerliefste moeder … doe kamen de triennen.

Oade oan myn twallingsus

Leave twallingsus

Hjoed is it ús bertedei en fannacht tocht ik wer eefkes werom oan ús jierdei fan njoggen jier lyn. Wat stiene we der doe oars foar. Do sietst midden yn it trajekt fan gemo-kueren. De gemo dy’t troch har ferneatigjende wurking net allinich kankersellen mar ek dyn sûne sellen ferwoesten, fan it hier oant de nagels fan ‘e teannen ta. Dyn hiele ôfwarsysteem waard ûndermine. Deawurch waardst dêr fan.

Net allinnich lichaamlik ek geastlik hiest hiel wat te fernearen. Tergjend lang wachtsje op útslagen fan foto’s, biopten en scans, de wiken, dagen en oeren kroepen foarby. Wat my noch hiel goed by stiet is it wachtsjen op de útslach fan de botscan. Ik wie der gewoan siik fan, sa bang wie ik om dy kwyt te reitsjen. Wat moat dat foar dy in hel west hawwe.

Om elkoar te sparjen sprutsen we ús eangsten mar summier nei elkoar út. Dat wie dyn oerlibbings-strategy, alles wat je oandacht jouwe groeit en dêr’t je it net oer hawwe dat is der net. Wat moatsto dy iensum field hawwe yn dat proses. Dochs, wistesto dy alle kearen wer op te rjochtsjen. Ast dy ek mar in bytsje knap fieldest dan staptest, om de sinnen te fersetten, wer op ‘e fyts.

De holle leechtraapje wie dyn manier om te ûntspannen en te ûntsnappen oan dy oare wrâld. De wrâld fan wachtkeamers mei keale, bleke hollen, fan lange wite jassen en dripkjende ynfuzen, fan dy typyske sikehûsgeur fan ûntsmettingsmiddels en grientesop yn plestik bekers. Sikehûssop, de gedachte allinnich makke dy al mislik.

Underwyls binne we hast tsien jier fieder. Noch hieltyd moast alle dagen medisinen ynnimme dy’t  ferfelende bywurkingen hawwe, mar ik hear dy noait kleien. Do soest it graach foar altyd achter dy litte wolle, mar dat slagget noait hielendal. Alle kearen wurdst der troch de jierlikse kontrôle wer mei de noas boppe-op drukt en alle kearen is’t wer spannend; Wat no as... like hurd as dy gedachten by dy boppekomme troppest se ek wer fuort.

Wat ik sa yn dy bewûnderje is dyn keunst om oeral it bêste fan te meitsjen. Do besikest altyd it positive yn it libben nei foaren te heljen en te genietsjen fan it moment. Dat is net alten maklik, mar it is in keuze dy'tsto makkest, in keuze dêr'tsto alle kearen wer dyn stjonkende bêst foar dochst! Dat yn kombinaasje mei dyn humor -want boppe-al kinst ek oergryslik laitsje -  skuort dy der alle kearen wer trochhinne.

Do bist dejinne fan wa’t ik leard haw, net te wachtsjen oant de stoarm lizzen giet, mar om te dûnsjen yn ‘e rein! Te libjen en te  ferwûnderjen as soe it dyn earste en lêste dei wêze! Ik bin tige bliid en grutsk dasto myn twallingsus  bist.
Leave sus, ik ❤ fan dy, lokwinske en in dikke tút, fan my! 💋

PS, as ik in plaatsje  foar dy oanfreegje mocht dan soe it dizze wêze: Ik haw dy leaf, fan Syb van der Ploeg:

Ik haw dy leaf myn hiele libben
it is mear as hâlden fan
it is of asto yn myn  bloed sitst
en ik kin der neat oan dwaan...

Ik haw dy leaf, ik haw dy leaf,
ik haw dy leaf, wat moat ik sûnder dy
it bin mar fjouwer lytse wurdsjes
en al makket ús dat soms wat bang,
ik haw dy leaf, mear as alve stêden lang.

It went net!

It went net!

Mei in pear freondinnen is se oan it netfliksen. Se tôgje mei flessen en glêzen nei boppen. Foardrinke nimme se dat. 'Net te mâl hin,' sis ik. Miskien net pedagogysk ferantwurde, mar ach we binne sels ek jong west, boppedat wurdt alles wat je ferbiede faak net folle ynteresanter?

As ik it fergelykje mei wat wy útfûnen op dizze leaftyd, dan dogge se it net sa min! Wat ik folle slimmer fyn, is dat lette op stap gean. Op tiden dat wy eartiids thúswêze moasten, begjint by har de jûn pas. Sawat alle wykeinen wurdt der in hiele nacht trochhelle en de oare deis is se fansels sa min as potstro.

Tsjin tolven sil it noch in kear wurde.
'Net te mâl en net allinich fytse hin,' rop ik har standert nei, it antwurd is in wat irritearre  'Jaaha..!’
Sy giet út en wy krûpe deryn.

Om klokslach fjouwer oere wurd ik wekker, ik smyt it dekbed fan my ôf en rin nei har keamer. Hoeden druk ik de klink nei beneden, it bêd is noch ûnbesliept. Ik krûp wer yn myn eigen bêd. Tusken weitsen en sliepen troch hear ik de tsjerkeklokken slaan, 1 kear, 5 kear, 1 kear... De meast akelige horror-senario's spoke my troch de holle.

It is al ljocht as ik de kaai yn it slot draaien hear. Se rommelet wat yn ‘e keuken, spielt de wc troch en besiket sûntsjes nei boppen te slûpen. De treppen kreakje. De sliepkeamerdoar wurdt krekt wat te hurd tichtlutsen. Mei in gerêst hert draai ik my om. Gelokkich, se is wer feilich thús!

Ferbrutsen belofte

Ferbrutsen belofte,

Se hiene elkoar tasein
dat neat oars as de dea
harren skiede soe.
Troch in bytsje te nimmen
en in soad te jaan,
hold dy belofte al jierren stân.
In blieding yn 'e holle
en har doarmjende geast
makken spitigernoch
oan dy tasizzing in ein.
Soarch-ynstânsjes sutelen
mei har hinne en wer
op 't eindsje beslút
waarden se hurdhertich
útelkoar lutsen
nei 65 jier it kostber verbûn
rau verbrutsen..
No sit sy hjir en hy dêr.

Altyd foar de wyn

Altyd foar de wyn!

Minsken op in e-bike fynt se mar suertsjes, fral malju op sa’n ding dêr knapt se sa op ôf!
Dy wurden lies ik in skofke lyn yn in kollum fan in bekende Fries. No bin ik gjin man, mar ik fielde my wol in bytsje yn ‘e sek rekke. Ik bin nammentlik sa’n ‘suertsje’ op in e-bike, mar earlik sein werken my hielendal net yn dat profyl. Ik fyn mysels best stoer en skamje my net foar myn elektryske foarkar!

Waarmte, kjeld, hurde wyn of in snitterke rein, ik maal der net mear om! Ik flean de wrâld út en ik haw alten foar de wyn.
Underweis sjoch ik fan alles, fûgels dy’t sweve op ‘e termyk, moaie wolkeloften, bermen fol mei wylde blommen of in mûske dat de dyk oerstekt, dat binne fan dy dingen der kin ik fan genietsje. As automobylist gean je der oan foarby.

Ik fyn it hearlik sa lekker yn de frisse bûtenlucht te wêzen en de wyn troch it hier te fielen.
Meditaasjeskursussen, yoga of mindfullnes, ik haw der gjin ferlet fan. Lit my mar lekker traapje. Ik fyts myn kop leech.
Boppedat, alles wat ik fytsende dwaan kin, dêr lit ik tsjintwurdich de auto foar stean en dat is no wer hartsikke goed foar it miljeu.

Ik fyn dan ek dat ik hiel goed bezich bin! Al fytsende ferbrûk ik gjin fossile brânstof en stjit dus ek gjin skealike gassen út.
Yn pleats fan my in suertsje te neamen fyn ik dat ik eins wol in skouderklopke fertsjinne haw.
Minsken dy’t foar else hoannestap de auto pakke dat binne pas suertsjes!

Man lit pimel sjen.

Man lit pimel sjen.

Ik doar te wedzjen dat dit dyn nijsgjirrigens wekt, by my hat it yn els gefal wol dat effekt.

As B.N.M-er folgje ik it nijs net alle dagen, mar ik waard attindearre op it folgjende berjocht mei de fraach, is dit geef-Frysk? Moandei 24 july stie dizze kop op teletekst fan Omrop Fryslân: Man lit pimel sjen. Myn hert makke gewoan in spronkje, hjir hâld ik sa fan! Ja, begryp my net ferkeard, net fan dy man dy’t syn pimel sjen liet, mar fan dy kop boppe dy tekst! Gjin moaipraterij, gjin wurden mije, net subtyl omskreaun, mar bats boem, rjocht foar de raap, it bist by de namme nimme: Man lit pimel sjen! Sa,n kop stekt daliks boppe alles út (letterlik en figuerlik 😉) it falt op en makket nijsgjirrich, it nûget sels de slimste B.N.M-er út om fieder te lêzen.

Op de teletekst fan de NOS lies ik it folgjende: Man opgepakt na het plegen van zedenschennis. Hiel kreas omskreaun dêr net fan, mar je haw werklik gjin idee wer’t it om giet. Hat ien syn spultsje sjen litten, miskien in taast ûnder in rokje dien of foto’s makke yn iepenbiere húskes? Gjin idee! Wat dat oanbelanget soe de NOS  in foarbyld nimme  kinne oan Omrop Fryslan. ‘Man toont piemel,’ wit je ynelsgefal daliks wer’t it oer giet en hoech je earst net it hiele ferhaal te lêzen om dêrnei te konkludearjen dat je noch fan neat witte!

Rjocht foar de raap wêze kin útnûgje om fierder te lêzen, mar ek it fuort litten fan ynformaasje kin prikelje om fierder te lêzen. Hast dy de hiele tiid fansels al ôffrege wat de ôfkoarting B.N.M- er betsjut. Miskien hast it sels al googled of sa. No op google silst it net fine, it is nammentlik in ôfkoarting dy’t ik sels betocht haw. In ôfkoarting dy’t ik mei opsetsin net ferklearre haw om dy te ferlieden it hiele ferhaaltsje út te lêzen! Ik nim mysels in B.N.M-er in Bewuste Nijs Mijer. Ik mij bewust it nijs.
Ik haw oan mysels murken dat ik inerlik folle rêstiger bin as ik net alle ellinde fan ‘e wrâld  yn my opnim.

No binne der alten minsken dy dêr nochal kritysk op reagearje, dy’t fine dat je dermei de eagen slute foar alles wat der oan ‘e hân (mis) is yn ‘e wrâld. Ik gean dêr fierder net oer yn diskusje, mar jou plan-út ta, ja dat is sa. Ik stek bewust de kop yn it sân om sa positiver yn it libben te stean! It is net sa dat ik hielendal gjin nijs mear folgje mar ik lês bewuster. Ik filterje, lês allinne dat wat ik wichtich of ynteressant fyn, mar wês earlik sa’n kop: Man lit pimel sjen. Dêr is dochs els nijsgjirrich nei!

Als de rook om je hoofd is verdwenen!

Skriuwersark

De Feanhoop 30 juny 2017

Als de rook om je hoofd is verdwenen!

Ik bin dizze lêste dagen wat yn it gasteboek oan 't sneupen en lês oars net as hoe geweldich elk hjir opsjitten is mei syn of har skriuwerij. Ik woe dat ik dat ek sizze koe.
Ik ha hjir seis wiken oan it wrakseljen west mei it libbensferhaal fan ús mem. Wraksele mei perspektyf, struktuer en tiid, no ja ik tink sa ‘n bytsje mei alles wer’t je as begjinneling tsjinoan rinne. Letters stean der genoch op papier, mar noch lang net nei ‘t sin. Ik wit ek wol wêr't it oan leit, ik wol te moai skriuwe om yndruk te meitsjen, want hawar ik sit wol yn ‘t skriuwersarkje! Troch dy moaiskriuwerij fielt it net mear as mem har ferhaal. Mem soe datsoarte wurden net brûke. Doch mar gewoan, dat is har libbensmotto, dêr moat ik my oan fêsthâlde. Ik skrap hiele haadstikken en werskriuw de earste siden. As ik aanst thús bin moat de hiele brot mar wer oer de kop helje om dêrnei op 'e nij te skaven en te skrappen!

Utsein it skriuwersgewraksel haw ik in prachtige tiid hân. Dit arkje hat wat magysk, der hinget hjir sa’n positive enerzjy, it docht wat mei my! Ik haw genoaten fan de rêst fan de natoer.
Als de rook om je hoofd is verdwenen, sjongt Bouwdewijn de Groot sa moai. Dat gefoel hie ik hjir echt. Fier fuort fan wrâldsk gerûs, ticht by mysels. Ik haw hjir leard dat ik hiel goed oer allinnewêze kin. Ik haw my net in momint iensum field, ik leau dat ik dêr earder lêst fan haw ûnder de minsken. It is hjir sa moai, ik wit eins net wer’t ik ’t earst en lêst oer fertelle sil. De stilte, oars neat as gelûden fan de natoer, in ree dy’t foar my oer yn ‘t it wetter sakket, ik bin der troch rekke.

Dat ik sa eufoarysk bin oer alles wat ik hjir heard en sjoen ha, komt sels yn myn dreamen werom. Sa dreamde ik oer in iisfûgel. Net in gewoanen ien, nee in iisfûgel sa grut as in goes. Dy dûkte hjir lyk foar my it wetter yn. De sinne wjerkeatste op de metallyk-blauwe flerken en rûnom strielde in krâns fan ljocht. It seit tink ik wol genoch oer hoe’t ik myn tiid hjir belibbe haw. Mar der is in tiid fan kommen en fan gean. Ik moat dit prachtige plakje wer ferlitte, miskien is ‘t wol it bêste sa, fuortgean as alles noch sa goed fielt. Foar’t ik de doar tichtlûk fan it plak der’t ik mei safolle nocht wêze mocht, knik ik noch eefkes nei syn portret. Rink van der Velde, grut yn ’t gewoanwêzen.. tankewol..!

Groetnis Ypie Haitsma Bakker

Petgat prakkesaasjes

Freed 2 Juny 2017☀️

Petgat prakkesaasjes

Snetterje, plûnse, spatterje, gûnzje, stil is ’t hjir abslút net! De kikkers kwake oerstjoer, no ja kwake? Neffens master Elzinga wie der by dizze amfibyen gjin sprake fan kwaken, einen kwake, mar kikkerts makken neffens him in hiel oar lûd. Master hie dêr blykber in stúdzje fan makke en mocht dat graach demonstrearje. Dat byld fan master dy't in kikkert neidocht, ik kin ‘t my sa wer foar de geast helje….. Rik kik kik kwâ… de klam op de bylûden... rrrikikik kwââ.. Mei in kokhalzjende beweging spuide er dy kwâ der út.. kwââ...
Master  besocht ús net allinne boekewiisheid mar ek libbenswiisheid  by te bringen en dat koed er hiel byldzjend dwaan. Ien fan syn ‘stokpaardjes’ wie: ‘De mensen willen altijd maar meer en meer, maar als je zo doet,’ en dan sprate er de earms wiid út om se dêrnei as in soart fan omkearde swimbeweging nei him ta te heljen, 'dan verzźzuip je…' en by de zzzz.. fan verzuipen siste er as in falske slang, de flibe rûn him by de mûlhoeken del. Ut ’e bûse fan syn brún mansjesteren broek helle er dan in grutte ljochtblauwe bûsdoek, fage him even om ’e mûle en gong dan wer ûnfersteurber fierder mei de les.

Master wie strang dochs rjochtfeardich, mar der wie ien ding der’t er beslist net fan hold en dat wie ferklikke. Bram mocht alten graach narje en makke tankber gebrûk fan dat prinsipe. As er sa spotgnyskjend om him hinne siet te gnuven wyls er justjes read oanrûn, wisten wy in ‘e regel wol hoe let oft it wie. Mei syn stildeunske aksje krige er de hiele klasse op ‘e kast. De lucht dy’t him stadichoan  troch it lokaal ferspriede wie werklik net te hurdzjen. Fansels wie der altiten wol sa' n klikspaan dy't de finger opstuts: ‘Meester, Bram heeft in scheet gelaten.’ Master smoarde dat klikken fuortendaliks yn ‘e kym mei syn antwurd: ‘Allemaal in neus vol dan is het zo weer weg!’ Lydsum bûgden we ús dan mar wer oer de boeken yn ’e hoop dat master gelyk hie. Bram syn triomf wie grut. Hy siet him te ferknûkeljen achter syn skrift. Foar de safolste kear kaam er der wer mei fuort.

Hoe kaam ik hjir ek al wer op, och, ja troch dy kikkerts!
Ik sit op it bankje wat dreamerich foar my út te stoarjen. Oan de achterkant fan de ark, ûnder it blêdedak fan de wylde kastânje is ’t gau tsjuster, mar hjir boppe it ’t wetter bliuwt it lang ljocht.
It is myn twadde wike hjir al wer. De tiid fljocht oant no ta foarby. It is alle dagen waarm sinneskynwaar en sels op ’e jûntiid is ‘t noch lekker bûten en dat foar begjin juny, ik haw wier net te klaaien.
De natoer yn it petgat is prachtich, Ielstikel, Wetterleelje, Pompeblêd en Barchjeblom alles stiet tagelyk yn bloei. Boppe it wetter fleane brune helikopterkes en blauwe juffers. Ferline wike swom er sels in ree foar it arkje oer. It is hjir sa fredich, dy serene rêst dy’t hjir hinget, (rêst net stilte) is gewoan net te omskriuwen, ik fiel my dan ek in befoarrjocht minskebern.

Dreamen

De auto rôlet achterút de berm yn.. Ik sit achter it stjoer, de bern achteryn, gebalt en geraas op de achterbank…panyk … as in gek traapje ik op de rem mar de auto rollet gewoan troch. Ik set my sels skrap.. skuor út alle macht oan de hânrem… we glydzje fieder en fieder de wâl yn. De kofferbak stream fol wetter... mei it swit op ‘e kop wurd ik wekker.

It is in dream dyt sa no en dan weromkomt.
In oare weromkommende dream is dat ik ferjitten bin my oan te klaaien. Ik gean gewoan de doar út en ik bin my fan gjin kwea bewust. Midden yn ’e drokte kom ik der ynienen achter dat ik gjin klean oan haw, ik fiel my sa neaken ik kin wol troch de grûn sakje!

Ferline wike hie ik wer sa,n wûnderlike dream.
Ik bin yn ’e studio fan omrop Fryslân en presentaerje in radioprogramme. Yn ’e studio stiet in kast fol mei âlde singeltsjes. Still loving you, Proud Mary, Hotel California, Je t ’aime allegear âlde nûmers mei oantinkens. Ik draai de iene nei de oare en fiel my as in bern yn in boartersguodwinkel.

Wat plaatsjes draaie leit my wol, mar op it momint dat ik de boel oanelkoar prate moat, giet it mis.
Myn mûle giet iepen, myn lippen foarmje de wurden, mar der komt gjin lûd út!
It bloed stiigt my nei de wangen, ik moat gau wat fersinne. Ik nim de mikrofoan mei nei bûten en begjin yn it wylde wei foarbygongers te ynterviewen. De gesprekken komme mar net fan ’e grûn. Ik flean wer nei binnen, om tiid te follen draai ik mar wer in plaatsje. Je t’aime..  je t’aime..O, oui je t’aime…

Ynienen bin ik yn bar-dancing Don Pedro. Ik hingje oane bar en folgje de bewegingen op ‘e dûnsflier. Ik drink de iene nei de oare rum-kola. Pearkes glydzje yn slowmotion foarby .. út ’e flier kringelt grize reak omheech. Je t’aime..  je t’aime..O, oui je t’aime.. moi non plus.. O, mon amour...irresolue… Ik fiel my licht yn ‘e holle alles wurdt wazich.
‘En dan it waar foar moarn.’ Ik skrik op, ferek dy stim werken ik…  Ik stean wer yn ’e studio..

Beskamme  betink ik my dat ik allnich noch mar Ingelsk- en Fransktalige muzyk draait ha. Dat kin fansels net, we binne op’t alderlêst wol by Omrop Fryslân. Ik set in plaatsje op fan Anneke Douma.
En we hewwe in woanskip en it leit.. Ik harkje ris goed nei de tekst, nee dit kin echt net.
Piter Wilkens dan mar. Nou ik maak mij maar bekend, ik ben de Friese troedeboer, ik sing mijn eigen versjes en thuis ben ik een boer, o nee help dit is net bêst, ik reitsje  hielendal yn panyk, it wol my mar net slagje om ek mar ien geef Frysk ferske te finen.. ik gean echt ôf as in gieter.

Foar de kursus Frysk bin ik slagge, jûn it diploma helje. Dat kin ik mar wer ôfstrepe en no mar hope dat it mei myn oare útdagingen ek slagget!
Ut myn dreamen op te meitsjen slommeret dêr blykber toch in stikje faaleangst, eangst om net net oan ‘e ferwachtingen fodwaan te kinnen.
Mar wat de rol Pyt Paulusma yn it gehiel is? No ja it is ynelsgefal moai waar!

It is bytiden mar krekt hoe’t je it neame!

‘Dochst ek oan sport?’ ‘Uh, ja, ik sit op gymnastyk by de frouljusgroep.’ Mei grutte eagen sjocht se my oan, de winkbrauwen freegjend omheech. Se seit neat mar ik kin wol riede wat se tinkt en ik kin har gjin ûngelyk jaan. Frouljusgymnastyk, it klinkt gewoan net hip! It heart stoffich en âldsk, mar dat is it abslút net. Wat wy yn dat oerke gymnastyk útfine, is fiere fan belegen. Nee, wy wurde drild en ôfbealge, alle tiisdeis stoot de adrenaline ús troch de ieren, en hoewol’t we faak stien en bien kleie fine we it stikem hearlik! Fan al dat yntinsive bewegen krije je net allinnich in goeie kondysje en stevige spieren, ek de holle wurdt eefkes hielendal leechmakke.

It yn- en ûntspanne dogge we meastentiids op it ritme fan ‘e muzyk. De iene kear is dat modern in oare kear klassyk. Soms kin ik sa folslein opgean yn ’e muzyk, dan dream ik eefkes hielendal fuort en waan my yn in oare tiid en wrâld. Dan dûnsje ik yn in jurk fan meters kant en tule op de klanken fan Mozart, Bach, Vivaldi of Strauss troch in santjinde-iuwske balseal. Ik swier en swaai sierlik yn it rûn, myn fuotten lykje de flier amper te reitsjen, ik sweef  gewoan.

Myn fantasy fljocht bytiden as in barometer hin en wer. As Johan (ús gymleraar) ús bygelyks in pear minuten letter strang tasprekt: ‘Toe maar dames, kom op! Zet door! En gewoon door blijven ademen!,’ wyls ik op ’e rêch, mei de hannen ûnder de knibbels, op ‘e matte lis te kreunen en te stinnen, dan ferwachtsje ik suver dat it net lang duorret of der leit in lyts, glysterich, rôs lyfke op it fuottenein, mar it ienigste wat it stinnen my opleveret is in kop as in byt en kramp yn ’e búkspieren!

Ferline wike waarden we sa drild dat ik my even yn in militêr kamp waande. ‘Voorwaarts mars twee, drie, vier, op de mat halt! En druk op, twee, drie, vier, een keertje of tien twintig moet kunnen toch?’ Yn myn fantasy tigere ik troch de blubber ûnder kamûflaazjenetten troch, fleach boppe oer in houten skud en slingere as in Tarzan oer de feart hinne.
Doe’t Johan de retoaryske fraach stelde dêr’t er altiten de les mei ôfslút: ‘Nou, zo maar weer dames?’ belâne ik wer mei beide fuotten op ’e grûn!

Frouljusgymnastyk, stoffich? It is bytiden mar krekt wat foar namme je der oan jouwe! Oare kear sis ik gewoan dat ik op bodypump, fitness, meditaasje, yoga en kondysjetraining sit. Yn gedachten sjoch ik dy winkbrauwen al wer kritysk omheech gean en ik fiel de folgende fraach al oankommen: ’Hawwe jim dat allegear yn Achlum?’ It antwurd leit my al foar yn ‘e mûle: ‘Jawis, dat hienen jim net tocht hin, hawwe jim dat net dan? Wat suterich!’

Ypieblogt.blogspot.nl

Tiden feroarje

Tiden feroarje…

Septimber 1975

Yn it rûne, mei ljochte krolhier omliste gesichtsje, glommen in pear helderblauwe eagen. Se hie in ljochtblau breiden jaske oan, in jurk mei blomkes en fan dy skattige wite skuontsjes. It wie myn njoggende jierdei en sy wie it aldermoaiste kado dat ik oait krigen hie.
Ik wie tige wiis mei har en koe tiden mei har ompopkje. Mei babysjampo wosk har ik glêde lyfke, boarstele it hier oant it glânzge, draaide der stutsjes yn en drukte tútsjes op de rôze lippen en de plestik wangen. Moarns foar’t ik nei skoalle gong, lei ik har yn it nije reiswidske fan rútsjesstof en bestoppe har ûnder it rôze wollen tekkentsje.

Op skoalle mocht ik (tegearre mei myn twallingsus) traktearje op suertsjes. De masters en juffen krigen in reep. Alle seis famkes dy’t by ús yn ‘e klasse sieten waarden útnûge foar ús feestje. We dienen spultsjes sa as stuolledûns, koekehappe en ezeltsjeprik.
Oan 't ein fan 't feestje krige elk in pûdsje mei nei hûs mei dêryn in ballon wat snobbersguod en in potlead mei in stikje gom. Wurch mar foldien nestele ik my dan yn in hoekje fan de bank mei myn nije stiften, kleurboeken en it nije lêsfoer. Ik koe sa hearlik fuortdreame by it lêzen fan boeken as : ‘De schippers van de Kameleon en de Dolle Tweeling in opstand’.

Februaris 2009

Mei reade wangen sitte se neist elkoar op ‘e bank nei it skermke te stoarjen wyls de tommen handich oer de toetsen glydzje. Hielendal ‘vet cool’ is it om yn te loggen by in freondintsje dy‘t ek san ding hat, want dan kin je tsjinelkoar spylje. Har konversaasje beheint him ta: ‘Yn wat foar wereld bisto? 'Yes ik haw it level helle’ en ‘shit game over!’ It is har njoggende bertedei en har grutste winsk is yn ferfolling gien: in rôze Nintendo ds! Se fermakket har tige mei de spultsjes : ‘Super Mario Bros en My Littlest Petshop. Nei poppen taalt se net en lêze fynt se mar saai.

Op suertsjes traktearje is te gewoan! Hiele keunstwurken wurde skoalle yntôge. Doarskes smarties mei knip en plakwurk omtsjoend ta krokodillen en oare snoad betochte kreaasjes. Betink dan mar wer ris wat nijs!
Bernefeestjes lykje sa stadichoan mear op heale skoalreiskes. Koekehappe en stuolledûns is net mear fan dizze tiid. Nei it swimbad, boarterstún of film is sa ’n bytsje de noarm oan ’t wurden. De grutte fraach: ‘Wa moatte der allegear utnûge wurde?’ is de oanset ta in einleaze diskusje en ik lûk fansels wer oan it koartste ein! It gefolch: in heale dei op sjou mei fierstentefolle bern! Nei ôfrin haw ik de put der dan ek finaal út. Dochterleaf ploft foldien op ’e bank, probearret de toverpinne út, lakt de neilen mei har nije glitternagellak en jout mei ien druk op de knop har digitaal húsdier te iten.

Ach ja … alle generaasjes hawwe sa har eigenaardichheden!

Oefenje en stinne...

Oefenje, werhelje, regels en útsûnderingen út ‘e holle leare, dêr bin ik op ’t momint mei dwaande want oer goed fjirten dagen is it eksamen:’ Skriuw mar Frysk’ It duorret dêrom dizze kear even wat langer, mar der stean al wer twa nije blogs oan te kommen. 

Underwilens bin ik foar in oar ferhaal saken oan ‘t útsykjen oer de oarloch. Benammen oer wat der bard is op en rûnom de pleats fan ús pake Klaas Feenstra te Eksmorra. Der wiene fiif persoanen underdûkt in Joadsk jonkje fan in jier as fjouwer en fjouwer jong folwoeksenen wêrfan der twa yn 't ferset sieten.

As in miss Marpel bin ik fan alles oan it útplúzjen. Hjir en dêr krij ik ynformaasje wei, faak lytse fragminten. 

Myn oprop op facebook hat hjir en dêr al wat opsmiten. Ik moat sizze it is tige nijsgjirrich, der falle hieltyd mear puzelstikjes op syn plak. It spoar nei de versetstrider Henk Beets út Veldhoven en it Joadske jonkje Roelof Sanders (Ralfje) út Rotterdam rint spitigernoch oant no ta dea.

Gelokkich  krij ik sa no en dan ek wol wer in soart fan bonus, sa as in moaie foto dy’t ik noch net earder sjoen haw of in sigarekistje mei prachtige brieven fan ús pake oan ús beppe út har ferkearingstiid. Ek is my noch in oare bonus ten diel fallen, mar wat dat is, dêr in oare kear mear oer!

Skuldgefoel

Skudgefoel!
It sintsje skynt, it is hearlik bûten, it koarte broekewaar komt der wer oan, mar ohw die billen dat kin echt net mear. Moarn sil ik begjinne, ik wit al krekt hoe't ik it haw moat.
It moarnsiten net mear oerslaan,  net te folle tuskentroch ite, mar ien kear opskeppe by it jûnsiten, gjin toetjes mear en wetter, in hiel soad wetter drinke.

Mar moarn is moarn, hjoed nim ik it er nog efkes fan. Dy lekkere koek hap ik sûnder skuldgefoel nei binnen. In patatsje, ja lekker doch der ek nog mar in frikandel by, of nee wacht in broadsje hamburger ek wol lekker. Jûns sit ik oan 'e nok ta fol , eins ha ik net iens mear sin oan wat, mar we hat nog nútsjes en it mei no noch!
De oare deis  sil ik begjinne, mar ik gjin fuortendaliks de fout al yn. Ik begjin mei koffie dy gewoante sit der al triitich jier yn, dat feroarje je net sa gau. Dan mar koffie by it moarnsiten.

De hiele wike hâld ik it goed fol en ik fiel my der goed by, sa dreech fyn ik it net iens. Yn it wykein lit ik de teugels in bytsje fiere, de bôge kin net altyd spânt stean.
Dan barre der in pear akkefytsjes wêrt it sin net al te bêst  fan wurdt. Ut frustraasje gean ik op syk nei wat te bikken. Yn ‘e kelder leit in rol koekjes. Suver agressief begjin ik te knagen, ien is net genoch om de frustraasje fuort te krijen. Ik nim der noch ien en noch ien. Dy lêsten binne de muoite ek net mear wurdich dy kinne der ek nog wol by. As ik de lege ferpakking op tafel lizzen sjoch begjint der wat oars te knagen.. myn skuldgefoel!!

De nije K 3 en de striid tsjin de fergrieming.

Us hiele ekosysteem is al in pear wike yn’e war. Ús warbere hintsjes Mig en Viv, ek wol leafkjend ús tsjikkys neamd, binne in skoftke lyn op in grouwélige wize om it libben brocht. Se leinen op in moarn ûntholle yn ’t hinnehok. In moardsuchtich rôfdier, waarskynlik in stienmurd, hat se nachts sa fan’e stok ôf snipt en de strôt trochbiten. Oan de bloedspoaren te sjen ha se dêrnei, foardat se hielendal út ‘e tiid rekken, noch in skofke letterlik en figuerlik as in ‘kip zonder kop’ wyld om har hinne fladdere. Neist it emosjonele aspekt wat sa’n moardpartij mei him meibringt haw we no ek in praktysk probleem, wy bliuwe mei in itens-oerskot sitten.

Yn Nederlân wurdt sa’n 35 kilo iten per persoan fergriemt, fan de miljarden kilo’s dy’t sa de kliko yn gean is in grut diel noch gewoan ytber, alle produkten dy’t saneamd oer datum binne wurde faak, bang as men is wat ferkeards binnen te krijen, achteleas fuortsmiten. Skande, want dêr hawwe wy no krekt ús sintugen foar krigen. Yn pleats fan allinich mar út te gean fan de hâldberheidsdatum kinne je faak wol sjen, rûke en/of priuwe wat goed is en wat net. Meastentiids stiet der op ‘e ferpakking  ‘tenminste houdbaar tot’, dat betsjut dat it produkt wol langer goed is mar dat de fabrikant der net langer dan de betreffende datum garant foar stean wol.

Ik lûk my dan ek net al te folle oan fan dy hâldberheidsdata, mar rûk en priuw gewoan oft in produkt oer datum noch goed is en ik moat sizze dat it yn’e regel genôch meifalt. Ik haw bygelyks op fakânsje per fersin in kear in potsje jam meinommen dat al in jier oer datum wie, it roek en priuwde noch goed. Foar de measte minsken is soks faaks in skrikbyld mar wy hawwe der lekker fan iten. Trouwens, de measte produkten dy’t ynmakke bin mei sâlt, sûker of yn ’t soer, kinne je hiel lang bewarje en ek oer datum bliuwe se faak noch lang goed.

Hoewol’t ik mei itensieden wol in grutte fergriemer bin, ik meitsje standert altiten tefolle iten klear, fielde ik my persoanlik noait echt oansprutsen troch sokkesoarte nijsartikels. Ik fûn dat wy it sa min noch net dienen. Wy hiene ús eigen oplossing foar de fergrieming nammentlik ús hinnen. Alles wat wy fan de itenstafel oerhâlden gong nei de hinnen ta. Restjes griente, jierrappels, riis en makaroany, se wiene der sljocht op. As se ús oankommen seagen mei de panne, hipten se ferheard fan de iene poat op’e oare en sadree’t we it doarke fan it hinnehok iependen pikten se it ús sawat út de hannen wei. Foar har wie ús oerskot in wolkomme ôfwikseling op harren gewoanlik wat saaie menu. Yn ruil foar al dat lekkers leinen sy alle dagen in farsk aaike, sa hiene wy ús eigen lytse kringloop. Mar sa as alles dêr’t je oer prate yn’e doetiid, dat wie doe en doe is spitigernôch al wer in skofke lyn.

Nei de bluodderige moardpartij fan fan’t winter wie by my de aardichheid der wat ôf, dy stienmurd rûn noch earne frij rûn. Noch in kear sa’n slachting dat seach ik wier net sitten, mar man en dochter besochten fanalles om my oer te heljen wer in teamke hinnen oan te skaffen. Man makke alle naden en kieren fan ‘e ren ticht en fersekere my dat er gjin murd mear ynkomme koe. Tegearre strúnden se marktplaats ôf, triuwden my sa no en dan in foto fan in pear moaie hintsjes ûnder eagen en wiisden my op myn ferantwurdlikheid: ‘Dat weismiten fan iten dat koe dochs eins net, as wy no wer in pear hinnen hiene dan…’

Tjin safolle goed ûnderboude arguminten koe ik gjin wjerstân mear biede ik gong oerstaach. Sûnt in pear dagen skarrelje hjir no net twa mar (ien foar reserve) trije nije hintsjes om. Us nije teamke ek wol K3 neamd (kip 1, 2 en 3) is krekt sa sljocht op waarm iten as wijlen M en V. Sa helpe sy ús no wer om fergrieming tsjin te gean en as beleaning  ha se ús farnemoarn alwer traktearre op trije farske aaien. Mei tank oan K 3 rint ús ekosysteem no wer as in klok. De sirkel is wer rûn!

Taalwrakselingen

Taalwrakselingen
Wat is geef Frysk skriuwe dochs dreech om te learen. Ik hie earlik sein net tocht dat it sa yngewikkeld wêze soe. Foar alle skriuwwizen binne regels en as je dy mar yn ‘e holle stampe dan komt it wol goed soene je tinke, mar krekt as it kwartsje begjint te fallen komt der altiten wer in ‘mar’ efteroan. Der binne (yn myn eagen) sawat likefolle útsûnderings as regels. Sa no en dan sjoch ik dan ek troch de beammen de bosk net mear. (en nee de bosk is gjin skriuwfout, it is nammentlik, it bosk blommen en de bosk dy't je troch alle beammen faaks net mear sjogge).

De kursusgroep Frysk-skriuwe bestiet út tsien persoanen, njoggen froulju en ien man. Pyt, ús kursuslieder hat it er mar drok mei want al dy froulju keakelje wat ôf! We lykje sa no en dan krekt in team hinnen, wat de manlju dan fansels automatysk ta hoannen makket. Sa no en dan skrabet er dan ek efkes de kiel om ús by de les te hâlden, mar kraaie docht er noch krekt net! Ik moat sizze, ik fyn it knap, want we meitsje it him dreech genôch. Betiden binne we krekt fan dy lytse bern dy’t oeral it wêrom fan witte wolle, ‘wêrom is dat sa, kin dat ek oars en mei it ek sa?’ It falt my ta dat er noch noait in kear frustrearre útroppen hat: ‘It is sa’t it is, gewoan, omdat ik it sis!’

Op myn Blog krige ik wolris de reaksje dat ik sa geef Frysk skriuwe koe. Och hjir en dêr in dakje boppe, sa no en dan wat skrapkes en it like faaks al hiel wat. Ik wie ynelsgefal bliid dat de measte lêzers gjin Fryske les folgen! Sûnt myn blogadres op de kursus Frysk skriuwe yn sirkulaasje is binne dy knytsjedagen no wol foarby. Ik haw no dus ek lêzers dy’t it Frysk-skriuwen al aardich goed behearse, it bloed stiigt my betiden dan ek nei de wangen fan de flaters dy’t ik alle kearen noch út ‘e tekst helje. Ik sakje sprekwurderlik djip troch de koer. Oan ’e oare kant it hâld my fansels tige skerp, fan fouten lear je úteinlik dochs it meast.

 

Op  de skriuwkursus libbensferhalen, sei Marga (ús kursusliedster) tsjin ús, ‘skriuw earst mar ris op wast fertelle wolst, letter komt de stavering wol.’ Ik begryp no hielendal it wêrom. Sadree’t ik besykje om drekt alles sa perfekt mooglik op te skriuwen bin ik betiden sa oant wrakseljen mei de stavering en de wurdfolchoarder dat ik healwei suver ferjitten bin wat ik einliks opskriuwe soe. 

Ik skriuw no faak earst alles op yn, sa as ik it neam, Jip en Janneke taal en dernei besykje ik de flaters der út te heljen. Spitigernôch is it mei taal soms krekt sa as mei de leafde, it makket blyn. Ik lês betiden wol tsien kear oer deselde fout hinne. Ik treast my dan mar mei de gedachte dat de measte boeken foardat se yn ‘e winkel lizze earst redigearre wurde, dy lúkse haw ik no ienkear net. Foarearst sit er dan ek neat oars op dan mar troch te gean mei regels te learen en al dy útsûnderingen op ‘e regels yn ’e holle te stampen!

Myn smaak net!

Myn smaak net!

De earste les fan de ferfolchkurus, Fryske stavering hat as tema iten. Ien fan ‘e opdrachten is, skriuw in stikje oer wat it apartste is dast ea iten hast. It grappige fan dizze opdracht is dat it wer allegear herinnerings opropt. De earste gedachte dy’t by my boppe komt is postro. Dat haw ik foar it earst iten by myn skoanâlden. Wat fûn ik dat nuver guod. It like wol stisel, hoe kin je dat no lekker fine! De leppel bleau sawat rjochtop stean yn dy plakkerige brij.

Ik wit net iens mear hoe’t smakke allinnich dat ik der kokhalsnigingen fan krige. By my is blykber de foarm, de struktuer en hoe’t it yn ’e mûle oanfielt yn earste ynstânsje bepalender foar wat ik lekker fyn, dan hoe’t it priuwt.
Wêr’t je, kwa iten fan hâlde hat fansels net allinch te krijen mei smaak, mar ek wêr en mei wat foar ytgewoanten je grut wurden binne.

In jier as tsien lyn wie ik tegearre mei in buorfrou en in groep jeugd yn ’e leeftyd fan 16 oant 23 jier yn Súd-Afrika oan it wurk as frijwilliger. Troch de wike holpen we mei oan de bou fan in multifunksjoneel sintrum, we knapten húskes op yn’e sloppewiken en soargen foar wat ferdivedaasje by de bern.
Meastentiids wurken we oant in oer as fjouwer, yn ‘e wykeinen hienen we frij. Yn it kampemint hiene we ús eigen sliep-en wenkeamer, de keuken dielden we mei in oare groep.

Nei it soms best wol ynspannende wurk wiene wy faak bekôf en hienen dan gjin nocht mear om boadskippen te dwaan en iten te sieden. Gelokkich koene we tsjin in lytse fergoeding oanskowe by ús kampgenoaten.
Wykeins gongen we geregeld bûten de doar te iten. Dat wie yn ferhâlding mei wat it iten yn ’e supermerk koste, hielendal net sa djoer.

Johan, de lieder fan it projekt, hie ús in restaurant oanrekkenmandearre dêr’t je lekker en net ûnbelangryk fanwege ús budzjet, goedkeap ite koenen. Op de menukaart stie in yn ús eagen wol hiel apart gerjocht nammentlik: krokodil! Der waard ús ferteld dat it wol wat wei hie fan hin en dat wy dat eins beslist in kear prebearje moasten.

Wy woene us fansels net kenne litte en bestelden sa’n stik fleis. It krokodillelapke seach der goed út en sa roek it ek. Ik wie benijd en snijde der in stik ôf, it witige fleis hie yndie wol wat fan hin. It smakke goed oant ik my fanalles yn’e holle begûn te heljen. Ik analysearre de fleissubstânsje yn myn mûle. It hie dochs wol in hiel aparte smaak en fielde it net wat elastysk oan tusken de kiezzen? By elke hap dy’t ik die, seach ik in grau, grien, skobbich liif foar my.

Wyls myn gedachten hieltyd ôfdwaalden nei dy, grutte, lange krokodillebek dêr’t fan dy ofgryslike, goare tosken útstutsen, hearde ik om my hinne allinne mar positive lûden. Ik kôge dapper troch. It stikje fleis like wol hoe langer hoe taaier te wurden it slagge my mar net om it  fuort te krijen. Myn kiel knypte gewoan ticht. De oaren ieten ûnfersteurber fieder, se hienen gjin weet fan myn gewraksel mei it fleis. Sa ûnopfallend mooglik spuide ik it drûchkôge stikje fleis yn in servetsje en skode it mei it board oan’e kant.

Djip fan binnen wist ik dat ik my eins deaskamje moast sa sinnich te wêzen. Hielendal as ik it fergelike mei de swarte befolking yn’e sloppenwiken, dy hiene betiden sawat neat. Mei it lytse bytsje jild wat se hienen koene se heechút it slachtôffal keapje fan de blanke befolking. Keallekop en keallepoaten, dat wie harren kulinêre hichtepunt. Dat lei dan earst in heale middei op sa’n golfplaten dak te bakken yn’e sinne, foardat it op it fjoer kaam. Ik haw gjin idee hoe’t se dat opieten, miskien lepelden se it wol sa út dy skedel, harre krammele! Der wie myn filearre krokolapke fansels hillich by! Mar ja al kin je alles noch sa goed beriddenearje, it gefoel sprekt no ienkear wolris in oare taal as it ferstân!

De rúthimmelblues

De rúthimmelblues.

It is goar waar bûten, it waait hurd en it reint, mar gelokkich hat elk neidiel sa syn foardiel. Ik hoech ynelsgefal hjoed net by de ruten op. Myn ruten lykje op’t heden krekt matglês, dus dat se needich oan in poetsbeurt ta binne, der kin ik eins net ûnderút, mar no eefkes net.

Der is gjin putsje wêr’t ik sa’n hekel oan haw as oan rútwaskjen! 

It slimste is noch dat ús hûs sawat alinnich mar liket te bestean út doarren en glês. Byinoar opteld binne dat der, as ik de iepenslaande ruten ek meirekkenje 13, doch dat dan ris kear twa (binnen en bûten) dan haw je der 26 om te himmeljen! Dan haw ik foar it gemak, de boppesten, it hok, de bykeuken en de garaazje, net iens meirekkene.

Op de nijjiersborrel fan ‘e buert hiene de froulju it oer rútwaskjen. Ik hope dan ek wat byfal te krijen oer myn rútwaskersfoby, ik sil dochs grif net de ienigste wêze dy’t dêr sa’n hekel oan hat.
No dat foel ôf!

Doe’t ik útein sette oer myn gebrek, myn disfunksjonearjen as rúthimmelster, seagen se my allegear wat meilijend oan. Ik die myn relaas oer hoe frustrearjend it is, as je de heale dei dwaande binne om alles fan binnen en bûten te dwaan, suver noch gruts binne ek, en dan de grutte  teloarstelling as de sinne begint te skinen! 

Strepen, resten útfage fûgelstront, miggestront, drippen ensafh. Meastentiids besykje ik dan mei de mouwen hjir en dêr wat fuort poetsen en klau mei de neilen de taaie swarte stipkes derôf, mar troch de iene feech út te wriuwen ûnstiet er grif wer in oaren, en sa bliuw ik oan it omgriemen, ik kin it gewoan net, punt!

De froulje seagen my meilijend oan en laken my doe fjouwerkant út! De heale dei? Nee toch, dat mienst net, dat dogge wy yn in heal oerke. Moast it mei sa’n hara dwaan, en dan fan links nei rjochts, net fan boppen nei ûnderen. Of mei reinwetter dat skynt ek goed te wurkjen,  hast wol in goeie trekker, Brabantsia, dat binne de  bêsten.

Soe der no werklik net ien wêze mei itselde probleem as ik, tocht ik by mysels. Ik haw faak al in heal oere wurk om myn finsterbanken leech te heljen! En wat dy strepen betreft, ik ha wier fanalles besike, neidrûgje mei âlde kranten,  spiele mei reinwetter, poetse mei glasseks, sa’n spesjaal hara ding, trekkers fan in goed merk, it slagget my gewoan net!

In heal oerke, ik stie perpleks! Ik krige suver wat de rúthimmelblues en bestelde noch mar in read wyntsje!
Doe tocht ik der ris wat langer oernei en begong  te rekenenjen.  As je tritich minuten diele troch 26 ruten haw je ûngefear 1 minút en 2 sekonden de tiid per rút. Dan moat je wol as in tornado by de ruten op fleane en dan ek noch blinke as spegels? 
Blykber wenje ik yn in strjitte mei rúthimmeljende wonderwomen!
Wol bysûnder! Ik ha se dan drekt ek mar opjûn foar dy nije telefyzjekwis fan Sylvie Meis: wedden dat ik het kan!

Ik soe it sa graach winskje wolle..

In jier

Mei hichtes

Sûnder dellings

In jier

Sûnder sykte

Of striid

Appelje fan sûnens

Altiten bliid

Sûnder oergeunst en haat

In soad sinne

In lyts bytsje skaad

En allinich mar leafde

Ik soe it sa graach winskje

En ik gean der ek foar

Mar ik wit as gjin minske

It iene bestiet net

Sûnder it oar

It heard faaks wat swier

Mar je komme in hiel ein

As je leare te dûnsjen

Yn’e rein

Dat is dan myn winsk

Foar it kommende jier.